Gıda Atıklarının Katma Değerli Ürünlere Dönüştürülmesi

Tarım-gıda sektörü dünyanın en büyük atık üreticisi durumundadır. Günümüzde küresel olarak üretilen gıdaların dörtte biri ila üçte birinin atık haline geldiği tahmin edilmektedir. Tarımsal gıda atıkları ve yan ürünleri, yiyecek ve içecek ürünlerinin doğal yaşlanma (bayatlama) ve bozulma, ön ayıklama, işleme ve imalat süreçlerinden kaynaklanmaktadır. Atıkların önemli bir kısmı hammaddelerin (meyveler, sebzeler, bitkiler, yumru kökler, tahıllar ile et, süt ve yumurta gibi hayvansal ürünler) farklı işlenmiş meyve-sebze ürünlerine (örneğin reçeller, soslar ve konserve meyveler/sebzeler), fırıncılık ürünlerine (örneğin ekmek, bisküvi, kraker, kek), süt ürünlerine (örneğin peynir ve yoğurt) ve alkollü (örneğin şarap ve bira) ve alkolsüz içeceklere (örneğin meyve suları ve meşrubat) dönüştürülmesi sırasında ortaya çıkmaktadır. Gıda atıklarının yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülmesi ekonomik ve teknik yönlerden fizibilitesi dikkatli olarak yapılması gereken yeni bir iş modeli kurgusu olarak ele alınmalıdır. Buna göre, gıda atıklarının birincil ve ikincil üretim aşamalarında oluştuğu gerçeğinden hareketle oluştuğu yerde ya da toplama merkezlerine iletilerek katma değerli ürünlere dönüştürülmesi alternatiflerine göre yeni bir üçüncül üretim modeli geliştirilmesi gerekmektedir. Bu derleme çalışmasının amacı gıda atıklarının katma değerli ürünlere dönüştürülmesi olanaklarının uygulama örnekleri ile birlikte tartışılmasıdır.