Millî Teknoloji Hamlesi

Türk Savunma Sanayii, Ambargolar, Millileştirme Çalışmaları ve ASELSAN

Türkiye, savunma sanayini hedef alan ilk ambargoyla 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı esnasında karşılaşmıştır. Uygulanan silah ambargosu, Türkiye’de savunma teknolojilerinin temininde ve askeri iletişim ihtiyaçlarının karşılanmasında bağımsızlığın ve milli üretimin önemini o zamana değin hiç olmadığı kadar açığa çıkarmıştır. Harekatın ardından alınan dersler ve olumsuz tecrübeler neticesinde yerli ve milli savunma sanayini desteklemek için Kara Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı öncülüğünde askeri haberleşme ve elektronik ihtiyaçlarının hiçbir ülkeye bağlı kalınmadan karşılanması amacıyla ASELSAN kurulmuştur. ASELSAN, 46 yıl içerisinde geliştirdiği özgün tasarımlar, 2021 yılı itibarıyla dokuz bini aşkın çalışanı, yurt içi ve yurt dışında pay sahibi olduğu şirketleri, binlerce metrekarelik yerleşkeleri ve 78 ülkeye ihracatı ile global bir büyüklüğe ulaşmıştır. Ülkelerin, Türkiye’ye yönelik yaptırımları yakın geçmişte de devam etmiştir. Uygulanan yaptırımların özellikle kritik teknolojilerde sistem, alt sistem, bileşen bazında Türk savunma sanayii üzerinde etkiler yaratması hedeflenmiştir. Yaptırımlar neticesinde dünya üzerindeki pek çok ülke ve şirket, Türk savunma sanayii kurumları ve şirketleriyle olan ilişkilerinde sözleşmelere aykırı davranışlar sergilemişlerdir. ASELSAN; savunma sanayinde dışa bağımlılığın ve tedarik risklerinin azaltılması amacıyla millileştirme faaliyetleriyle bugün birçok platform ve sistemde Türkiye’yi bağımsız savunma teknolojileriyle dünyada temsil etmekte, ambargolar nedeniyle dışarıdan temin edilemeyen birçok ürünü kullanıcılarının hizmetine sunabilmektedir. ASELSAN savunma sanayinde dışa bağımlılığın ve tedarik risklerinin azaltılması amacıyla sistemlerindeki yerli malzeme oranını artırmak amacıyla millileştirme faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Ülkeler arasında teknolojinin sıkı kontrol altında tutulduğu savunma sanayinde gelişmiş ülkelerin bir yüzyıl içinde yoğun çalışmalarla ulaştığı seviyeye birkaç on yıl içinde ASELSAN ulaşmıştır.

Haluk Görgün
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-16-0.ch23