Endokrin Bozucular ve Sağlık

Gıda Endüstrisi, Tüketici ve Yönetimsel Açıdan Endokrin Bozucu Maruziyetinin Azaltılmasına Yönelik Stratejiler

Gıdalarda kalıntı ve bulaşanların önemli bir bölümü, sağlık üzerine olumsuz etkilerinden dolayı endokrin bozucular olarak değerlendirilir. İnsanların kimyasallarla bulaşık gıdalara maruz kalmalarında, toksik kimyasalların çevrede yaygın olarak bulunması, biyolojik yarılanma ömürlerinin uzun olması, kararlı ve biyobirikim özelliklerine sahip olması önemli faktörlerdir. Endokrin bozucu özelliğe sahip maddelerin başında bitkisel üretimde kullanılan pestisitler ve hayvancılıkta kullanılan hormon kalıntıları ile çevresel kaynaklardan bulaşan ağır metal kalıntıları yer alır. Yine çevresel kirlenmelere bağlı olarak gıdalara bulaşan dioksin ve poliklorlu bifeniller ile plastik kaplar ve metal konserve kutularından su ve gıdaya migrasyon riski olan Bisfenol A önemli bulaşanlar arasındadır. Gıdaların işlenmeleri aşamalarındaki uygulamalara bağlı oluşan bulaşanlar arasında polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) ve akrilamid gibi maddeler bulunur. Korunma ve kontrol kapsamında, yetkili otoritenin yasal düzenlemeler kapsamında resmi kontrolleri yapması, çevre kirliliğinin önlenmesi, üreticilerin gıda güvenliği kurallarına uyması ve tüketicinin bu konularda doğru bilgilendirilmesi gerekir.

İrfan Erol
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-04-7.ch15