Endokrin Bozucular ve Sağlık

Endokrin Bozucuların İmmün Sistem ve İnflamasyon Üzerine Etkileri

Endokrin bozucu (EB) kimyasallar etkilerini sıklıkla steroid hormonlar ya da peptid/protein yapıda hormonlar üzerinden gösterirler ve hormon faaliyetlerinin herhangi bir yönünü bozabilirler. Endokrin bozucuların, sadece endokrin fonksiyonu etkilemekle kalmayıp aynı zamanda immün sistem fonksiyonunu da olumsuz etkilediği belirtilmektedir. Bağışıklık hücresi yüzey reseptörleri üzerindeki etki yoluyla direkt veya diğer fizyolojik mediyatörler aracılığıyla indirekt olarak bağışıklık fonksiyonunu etkileyebilirler. EB’lere maruz kalma, tipik olarak ya bağışıklığı baskılayarak ve enfeksiyonlara duyarlılığı artırarak ya da inflamasyon, alerji veya otoimmün hastalıklara yol açacak şekilde immün yanıtı arttırarak, bağışıklık fonksiyonlarını bozmaktadır. Uzun süreli immün disfonksiyon, pek çok bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalık riskini artırdığından, EB aracılı immünotoksisite, önemli bir insan sağlığı sorunudur. EB'lerin immün sistem üzerindeki etkisi, büyük ölçüde alerji ve otoimmün bozukluklar bağlamında incelenmiştir. EB maruziyetinin oksidatif streste, proinflamatuar ve antiinflamatuar immün yanıtlarda bir dengesizliğe neden olduğ ve bunun sonucunda inflamasyonda artış olduğu gösterilmektedir. Bu toksinlere maruz kalma dozu, süresi, yolu, bireyin yaşı, cinsiyeti, mikrobiyota durumu, diğer çevresel (stres, diyet veya diğer toksik maddelere birlikte maruz kalma gibi) koşullar da bağışıklık üzerine etkilerini değiştirebilir. Bu bölümde bazı EB’lerin doğal ve edinsel immün sistem hücreleri ile inflamasyon gelişimi üzerine etkileri tartışılmıştır.

Aslı Onur, Habibe Şahin
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-04-7.ch11