Pontusçuların Yunan Ulusal Kimliği ile Özdeşimi ve Türklerin Ötekileştirilmesi

18. yüzyılın sonlarından itibaren icat edilen ulusçuluk, gayrimüslimler ve Osmanlı’nın diğer unsurları arasındaki ilişkileri de dönüşüme uğratarak dini, ulusal, etnik vb. kapsamlı bir gruba ait olma duygusu olarak tanımlanabilecek yeni kolektif kimlik inşalarını başlatmıştır. Ulusal kimlik, bu bağlamda 19. yüzyıldan itibaren yeni bir giydirilmiş/edinilmiş kolektif kimlik türü olarak ortaya çıkmıştır. Özdeşleşme ve ötekileştirme, tüm kimliklerde olduğu gibi ulusal kimliklerin şekillenmesinde de başat aşamalardandır. Bu doğrultuda 1700’lerin sonundan itibaren Osmanlılar-Türkler, Yunan millî/ulusal kimliği bağlamında “öteki” içeriği edinmiştir. Yunan Megali İdea düşüncesi kapsamında bazı Rum gruplarının 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Sinop’tan Artvin’e kadar bütün Doğu Karadeniz şeridini kapsayacak bir Rum-Pontus Devleti kurma siyasetini tanımlayan Pontusçuluk ise Anadolu Rumlarının Yunan millî kimliğiyle özdeşleştirilmesinde işlevsel bir rol oynamıştır. Haliyle Pontusçu faaliyetlerde, kimliklenme süreçlerinin başlıca aşamalarını izlemek mümkündür. Bu çalışmada öncelikle ulusal kimlik inşa süreçlerine dair kuramsal bir çerçeve oluşturularak tarihsel olay (Pontus İsyanı) betimlenmiş, daha sonra Merkez Ordusu tarafından 1921’de Pontusçu merkezlerden olan Merzifon Amerikan Koleji’ne yapılan baskında ele geçirilen bazı metinler vasıtasıyla kimlik oluşum sürecinin “özdeşleşme”, “farklılaşma” ve “ötekileştirme” gibi temel aşamalarına dair temsiller incelenmiştir. Anadolu Rumlarının Yunan ulusal kimliğiyle özdeşleştirilmesine yönelik olarak bu belgelerde en sık rastlanılan temsil “anavatan, kutsal vatan Yunanistan” olmuştur. Bu anavatan olgusu Rumları Yunanlar ile birlikte “Biz” yaparken Türkleri de “Onlar” olarak farklılaştırmıştır. Sık rastlanılan bir diğer temsil ise ırk, etni, millet refaranslıdır. Pontusçular “Yunanistan’ın evladı” olarak Helen köklerle temsil edilmiş ve Helen üstünlüğü vurgulanmıştır. Pontusçu metinlerdeki Türklere dair ötekileştirme temsillerinin ise nefret ve düşmanlık düzeyinde olduğu görülmektedir.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.