Millî Mücadele Dönemi’nde Trabzon’da Kurulan Sosyal Yardım, Kültür, Mesleki Dayanışma ve Spor Cemiyetlerinde Öncü Kadrolar

Trabzon’da II. Meşrutiyet yıllarından itibaren sivil alanda faaliyet gösteren grupların önemli bir kısmını tüzel kişiliğe sahip olan cemiyetler oluşturmuştur. Sosyal yardımdan kültürel alana, mesleki teşkilatlanmadan spor kulüplerine kadar çeşitli amaçlarla kurulup faaliyet gösteren cemiyetler, Birinci Dünya Savaşı sürecinde yaşanan Rus işgali yıllarında çalışmalarını yapamaz duruma düşmüştür. Rus işgali sonrasında dönemin koşulları çerçevesinde öncelikle sosyal yardım alanında yeniden başlayan cemiyet faaliyetleri Millî Mücadele boyunca çeşitlilik göstererek artmıştır. Hilal-i Ahmer Cemiyeti Trabzon Şubesinin yeniden teşkil edilmesiyle başlayan bu süreçte öğretmen, ihtiyat zabiti, eczacı, avukat gibi çeşitli meslek erbabının bir araya gelerek cemiyetler kurması, Türk Ocağı şubesinin yeniden faaliyete geçirilmesi, spor kulüplerinin kurulması, Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin burada şube açması gibi geniş bir yelpazeye uzanan cemiyet faaliyetlerinde öne çıkan üyeler II. Meşrutiyet yıllarında olduğu gibi köklü ailelere mensup idi. Millî Mücadele sürecinde Trabzon’da faaliyet gösteren çeşitli cemiyetlerde görev alan üyelerden Nemlizade Hacı Osman Efendi, Hatipzade Hacı Emin Efendi, Nemlizade Sabri Efendi ve Çulhazade Kadri Efendi gibi isimler ticaret erbabı kimliklerine ilaveten şehirdeki sosyal yardım cemiyetlerinin kuruluşuna da öncülük etmişlerdir. Millî Mücadele yıllarının zor şartlarında eğitim-öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi ve öğretmenlerin mesleki bir teşkilat çatısı altında toplanması Mustafa Reşit Bey (Tarakçıoğlu) sayesinde gerçekleşmiştir. Bu süreçte Trabzon Türk Ocağının yeniden faaliyete başlamasında ve şehirde ilk spor kulübünün (İdman Ocağı) teşkil edilmesinde ise Münir Pertev Bey (Subaşı) ön plana çıkmıştır. Trabzon’da Millî Mücadele döneminde faaliyet gösteren cemiyetlerdeki öncü kadroların büyük kısmı Cumhuriyet’in ilk yıllarında siyaset, ekonomi, eğitim, kültür ve sosyal yaşam üzerinde de etkili olmaya devam etmiştir.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.