Moleküler Biyoloji ve Genetik

Nutrigenetik-Epigenetik

İnsan genom projesinin 2003 yılında tamamlanmasının ardından insanlar arasındaki genetik varyasyonların gösterilmesi ile Öngörüsel ve Bireye Özgü Tıp / Tedavinin (Predictive, Preventive, Personalized, Participatory) kullanımı modern tıp ve eczacılıkta her geçen gün ivme kazanmıştır. Genom çalışmaları kişinin özel olduğunu ve diğer insanlardan parmak izi gibi ayrıldığını göstermektedir. Bu kişisel genetik özelliklerdeki farklılıklar bireyin hastalıklara yatkınlığını, tedavi yanıtını ve davranışsal farklılıkları belirlemektedir. İnsan genom projesinin ardından ENCODE, Hap Map Projesi ve en son epigenom projesi ile genetik yapının ardındaki çevresel faktörlerin fenotipi belirlemesindeki önemi anlaşılmıştır. Nutrigenetik ve Epigenetik yolculuğunda genotip-fenotip sorusuyla sıkça karşılaşılmaktadır. Genotip, kişilerin genetik kodlarıdır. Fenotip ise kişilerin genotip ve çevre koşullarından etkilenmesi ile ortaya çıkan dış görüntüsüdür. Kişiler arası gen yapısına bakıldığında %99,99 aynı genomik yapı olsa da arada %0,1 değişim yani SNP (DNA dizisinde bir bazın yerini başka bir bazın almasıdır) bu değişikliklere sebep olmaktadır. Fenotipteki bu farklılıkların, besinler, yaşam şartları, hayat tarzı, sosyo-kültürel, ekonomik seviyelerin değişimi-etkileşimi gibi farklılıklardan dolayı ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Bu durum, aynı zamanda farklı hastalıklara, farklı mikrobiyota ve alerji vs gibi durumlara da sebep olmaktadır.

Doç. Dr. Gülsen Meral, Dr. Öğr. Üyesi Elif Sibel Aslan
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-48-1.ch16