Kanser ve Genetik

Kanser etiyolojik açıdan genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile meydana gelen, oldukça heterojen bir grup hastalıktır. Günümüzde hızla gelişen genetik teknolojiler ve özellikle yeni nesil dizileme sistemlerinin hayatımıza girmesi ile birlikte kanser genetiği hakkındaki bilgilerimizdeki artış; kanser biyolojisini daha iyi anlamamıza olanak tanımaktadır. Hem sporadik hem de herediter kanserlerde yapılan genetik araştırmalar, kanserin genetik etiyolojisini anlamamıza, dolayısı ile risk altındaki bireylerin saptanması, hastaya doğru tanının konulması, hastanın prognozunun belirlenmesi ve izlemi, bireye özgü tedavi seçeneklerinin kullanılması ve yeni tedavi modalitelerinin geliştirilmesi dâhil birçok alanda fayda sağlanmaktadır. Kanser hücrelerde meydana gelen ve zamanla biriken genetik değişiklikler sonucunda olur, bu nedenle tüm kanserler genetik olarak nitelendirilebilir, ancak kanserlerin küçük bir kısmı kalıtsaldır. Anormal çoğalma, klonal genişleme, nihayetinde çevre dokulara invazyon ve uzak bölge metastazlarına yol açan genetik değişikliklerin büyük bir kısmı normal hücre bölünmesi sırasında meydana gelen somatik değişikliklerdir ve sonraki nesillere aktarılmazlar. Bununla birlikte, kalıtsal kanser sendromlarına sahip bazı bireyler, kişileri belirli kanserler için yüksek riske yatkın hale getiren genetik değişiklikleri germline olarak taşırlar ve bu değişiklikler ise sonraki nesillere aktarılabilir. Bu bölümde kanser genetiğinde temel kavramlara ve karsinogenezisin moleküler mekanizmalarına kısaca değinildikten sonra kalıtsal kanser sendromlarına genetik yaklaşım anlatılacak ve klinikte görece sık karşılaşılan herediter kanser sendromlarına ayrıntılı olarak yer verilecektir.