ÜLKEMİZİN İLK FOTONÜKLEER REAKSİYONU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ’NDE GERÇEKLEŞTİRİLDİ
TÜBA-GEBİP Ödülü sahibi, Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İsmail Boztosun ve ekibi, Nükleer Fiziğin en temel deneylerinden biri olan “gamma ışınları ile atom çekirdeğinden nötron ve proton koparma” deneylerini kendi insan gücümüz ve imkanlarımızla ülkemizde ilk defa gerçekleştirmişlerdir.
Dünyada 1970’lerden beri süregelen fotonükleer reaksiyon deneylerinin ülkemizde de yapılabileceğini gösteren bu başarıya imza atan Prof. Boztosun ve ekibi, Akdeniz Üniversitesi Hastanesinden Fizik Bölümü’ne hibe edilen klinik elektron çizgisel hızlandırıcısı (e-linac) ile Alüminyum, Bakır, Çinko, Titanyum, Kalay, Kurşun ve Kadmiyum örneklerini ışınlamışlardır. Işınlama sonrası eskiden beri simyacıların düşlerini süsleyen atom elementlerinin dönüşümleri, Alüminyum’um Magnezyum’a, Bakır’ın Nikel’e, Çinko’nun Bakır’a ve Galyum’a, Titanyum’un Skandiyum’a, Kalay’ın İndiyum’a, Kurşun’un Talyum’a ve Kadmiyum’un Gümüş’e dönüşümleri ile gerçekleşmiştir. Deneyde ayrıca bu dönüşümlerin yan ürünü olarak, pozitron formundaki küçük miktarlarda anti madde oluşmuştur. Yeni oluşan atom çekirdeklerinden yayılan gamma ışını, madde (elektron) ile anti-maddenin (pozitron) birleşiminden çıkan saf enerji, Germanyum gamma ışını detektörü ile tespit edilmiştir. Deneyde atom çekirdeklerinin her birine ait karakteristik enerji seviyeleri gözlenmiş ve bunların oluşumları yüksek güvenilirlik derecesinde ispatlanmıştır.
Prof. Boztosun ve ekibi, bu deneyi, gelecekte yakalanacak başarı silsilesi için bir ilk adım olarak gördüklerini, ülkemizde ilk defa gerçekleşen ölçümlerin yanı sıra, Dünya’da da ilk olacak deneyleri gerçekleştirmeyi amaçladıklarını belirtmektedirler.
Prof. Boztosun ve ekibini kutluyor, başarılarının ve bilim dünyasına katkılarının devamını diliyoruz.
Türkiye Bilimler Akademisi Başkanlığı