Akademiden Haberler

TÜBA Üyesi Prof. Yaşargil: Tıbbın Dehası 100 Yaşında

TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil'in anısına Zürih Üniversitesi'nde düzenlenen “100. Yıldönümü Sempozyumu”na katıldı.

Dünya çapındaki beyin cerrahlarının bir araya geldiği program, kısa süre önce vefat eden Prof. Yaşargil’in doğumunun 100. yılı vesilesiyle bir anma etkinliğine dönüştü. Programda, Yaşargil’in nöroşirürjiye getirdiği yenilikler, bilim dünyasına bıraktığı miras ve insani yönü vurgulandı.

Bilimsel devrimin mimarı
Zürih Üniversitesi Hastanesi'nde uzun yıllar süren parlak kariyerine sahip Prof. Yaşargil, mikronöroşirürji alanında geliştirdiği tekniklerle modern beyin cerrahisinde çığır açtı. Mikrocerrahiye kazandırdığı yeni yöntem ve aletlerle, dünya genelinde pek çok hastanın yaşam kalitesini artırdı ve sayısız hayat kurtardı. Aynı zamanda, birçok kıtadan beyin cerrahlarının yetişmesine katkı sundu.

Etkinliğe Türkiye'nin Zürih Başkonsolosu Büyükelçi Fazlı Çorman, TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, Yeditepe Üniversite Hastaneleri Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Uğur Türe, Yaşargil'in eşi Dianne Yaşargil, Zürih Üniversitesi Hastanesi Beyin Cerrahisi Bölümü Direktörü Prof. Dr. Luca Regli, , Dünya Beyin Cerrahi Akademisi Başkanı Prof. Dr. Imad Kanaan ve birçok davetli katıldı.

Büyükelçi Fazlı Çorman konuşmasında “Prof. Yaşargil, dünya vatandaşı haline geldi ancak vatanını sevmeyi hiçbir zaman bırakmadı. Türkiye'yi nezaket ve faziletle temsil ederek, göç olayının bazen gerçekten olağanüstü şekilde sonuç verebildiğini kanıtladı. Yaşargil 'Yüzyılın Beyin Cerrahı' olarak adlandırıldı ve bizim için çok büyük bir milli gurur kaynağı olmaya devam ediyor." diye konuştu. Çorman, bir Türkün bilim ve insanlık için öncü bir rol oynamasından ve bütün dünyada hayranlık duyulan biri olmasından büyük gurur duyduklarını vurgulayarak, "Dostlar, meslektaşlar ve hayranlar olarak bu dünyayı bulduğundan daha iyi bir hale getirerek terk eden kibar ve nazik bir ruha veda ediyoruz." dedi.

Prof. Türe ise milattan önce 335-280 yıllarında yaşayan Kadıköylü Herofilus’tan sonra ülkemizin yetiştirdiği en önemli bilim insanlarından birinin Yaşargil olduğunu söyledi.

Prof. Yaşargil'in adı beyinde bir bölgeye verildi
Türe, beyinde anatomik olarak her noktaya isim verildiğini ve yalnızca bir bölgenin isimsiz kaldığını kaydederek, bu noktanın artık "Yaşargil"in adı ile anılacağını ifade etti.

Prof. Dr. Türe "Journal of Neurosurgery" adlı dergide Nisan 2025'te yayımlanan makalesinde beynin alt bölümünde bulunan ve çok önemli yapısı nedeniyle Yaşargil tarafından "isimsiz beyin oluğu" olarak nitelendirilen bir noktayı "Yaşargil Sulcus" olarak isimlendirmişti. Zürih’teki sempozyumda buna işaret eden Türe, “Yaşargil Sulcus” adının değerli bilim insanının adını sonsuza kadar yaşatacağını belirtti.

“Onun nezaketi ve bilgeliği hepimize örnek oldu”
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, anma sempozyumunda yaptığı konuşmada, Prof. Yaşargil’in yalnızca tıp dünyasına değil, insanlığa da büyük katkı sunduğunu vurguladı.

Prof. Yaşargil, tıp dünyasını değiştirmiştir. Mikro nöroşirürji alanındaki çalışmaları sayesinde pek çok hayat kurtulmuştur. İnsanlara en çok ihtiyaç duydukları anda umut vermiştir. Bu nedenle dünya çapında ‘Modern Mikro Nöroşirürjinin Babası’ olarak anılmıştır. Ancak o, sadece büyük bir cerrah değildi. Aynı zamanda nazik ve cömert bir öğretmendi. Bilgisini genç doktorlarla ve öğrencilerle paylaşmayı çok severdi. Onlarla konuşmaktan, sorularını yanıtlamaktan ve yol göstermekten daima mutluluk duyardı. Onun nezaketi ve bilgeliği, kendisiyle tanışan herkesi derinden etkilerdi. Hayatında çok düşünceli ve titiz bir insandı. Kendi sağlığına büyük özen gösterirdi ve bu sayede uzun yaşamış, tedaviye ihtiyaç duyan daha birçok hastaya yardım etmeye devam etmiştir. İnsanlara ve insanlığa büyük saygı duyardı. Ben de insan anatomisi alanında çalışan bir akademisyen olarak, onun bu yaklaşımından özellikle ilham aldım. O sadece nöroşirürjiyi değil, anatomi, fizyoloji ve biyokimya gibi temel tıp bilimleriyle uğraşanları da destekledi. Bu alanlarda çalışan birçok kişiyi teşvik etti ve yönlendirdi. Kendisini 1998 yılında TÜBA’nın şeref üyesi olarak ilan etmekten büyük gurur duyduk. Onun anısı, Akademimiz ve ülkemiz için her zaman bir onur kaynağı olacaktır. Kendisini saygı, minnet ve sevgiyle anıyoruz. Onun mirası, gelecek nesillere ilham vermeye devam edecektir.” dedi.

Prof. Yaşargil’in geliştirdiği mikronöroşirürjikal anatomi yaklaşımları ve cerrahi tekniklerinin, bugün dünya genelindeki eğitim programlarında temel referans olarak kabul edildiğini söyledi. Etkisinin yalnızca bir dönemle sınırlı kalmayıp, bilimsel ilerlemenin canlı bir mirası olarak varlığını sürdüreceğini söyledi.

Prof. Mahmut Gazi Gazi Yaşargil kimdir?
6 Temmuz 1925'te Diyarbakır'da dünyaya geldi ve aynı yıl ailesiyle birlikte Ankara'ya taşındı. 1943'te Ankara Atatürk Lisesi'nin klasik Latince bölümünden mezun olan Yaşargil, aynı yılın sonbaharında Almanya'daki Friedrich Schiller Üniversitesi'nde tıp eğitimine başladı.

Savaş koşulları nedeniyle eğitimini iki dönem sonra yarıda bırakıp 1945'te İsviçre'ye geçen Yaşargil, tıp eğitimini Basel Üniversitesi’nde tamamladı ve 1949'da mezun oldu.

Yaşargil, 1960'ta doçent, 1965'te profesör, 1973'te ise ordinaryüs profesör unvanını aldı. Zürih Üniversitesi’nde görev yaptığı 40 yıllık sürede alanında önemli yayınlar ve kitaplar hazırlayan Yaşargil, 1965–1966 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Vermont Üniversitesi’nde Prof. Dr. M.P.R. Donaghy ile birlikte çalışarak mikrovasküler cerrahiyi öğrendi.

1967’den itibaren, mikroteknik kullanarak beyin ve omurilik sıvı yollarının açılımını esas alan yeni bir cerrahi anlayış geliştiren Yaşargil, 1968–1993 yılları arasında kurduğu mikrocerrahi laboratuvarında dünyanın dört bir yanından gelen beyin cerrahlarına eğitim verdi.

Yaşargil, 1993'te Zürih Üniversitesi’ndeki görevinden emekli olarak, 1994'te Arkansas Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde profesör olarak göreve başladı. 1998’de TÜBA Üyesi seçildi. Yaşargil, 2013'ten itibaren Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Uğur Türe ile birlikte bilimsel çalışmalarını, derslerini ve konferanslarını sürdürdü.

Adına birçok çalışma yapılan ve Haziran 2024'te Prof. Dr. Uğur Türe’nin katkılarıyla ve dünya çapında önemli beyin cerrahlarının katılımıyla "Yaşargil Mikronöroşirürji Akademisi" kurulan Yaşargil, 10 Haziran 2025'te hayatını kaybetti.