TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Fuat Sezgin Son Yolculuğuna Uğurlandı
Dünyanın önde gelen tarihçilerinden TÜBA Şeref Üyesi ve İslam Bilim Tarihi Araştırmacısı Prof. Dr. Fuat Sezgin, 30 Haziran 2018 tarihinde hayatını kaybetti.
Sağlık sorunları nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 94 yaşında yaşamını yitiren Prof. Sezgin için 1 Temmuz günü Fatih Camisi'nde kılınan cenaze namazının ardından Gülhane Parkı içerisinde bulunan İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nin önünde ayrılan kısma defnedildi.
Cenaze törenine; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı İsmail Kahraman, Başbakan Binali Yıldırım, Başbakan Yardımcıları Recep Akdağ ve Fikri Işık, Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar, eski Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ravza Kavakçı Kan, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, eski Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, milletvekilleri ve belediye başkanları da katıldı.
2019 “Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Yılı” olacak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cenaze töreninde yaptığı konuşmada, Prof. Dr. Sezgin'i tanıdığı andan itibaren ilim noktasında nasıl kararlı bir insan ve nasıl bir vatan sevdalısı olduğuna bizzat tanık olduğunu vurguladı. Fuat Sezgin'in hayatı boyunca birçok eseri olduğunu hatırlatan Erdoğan, "Gerek İslam, bilim, düşünce, fizik, tıp, astronomi ve diğer alanlarda kaleme aldığı bu eserleriyle birlikte olayı şöyle cilt olarak raflara dizdiğimizde 1300 ciltlik bir eser ki bunun bir takımı da Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesi'nde yerini almış vaziyette." şeklinde konuştu. Erdoğan, şu anda Sezgin'in yurt dışında kalan eserlerinin de getirilmesi noktasında çalışmaların sürdüğünü ifade ederek, "Buradaki vakıf yönetimi bu konuyu sıkı bir takipte. Onların gelişiyle birlikte de gerek buradaki müze gerek kütüphane çok daha güçlü bir hale gelecek. 2019 yılını inşallah “Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Yılı” olarak ilan edeceğiz. Bunun da talimatını verdik. İnşallah bu da hem bilim tarihimiz için, hem ilim irfan tarihimiz için hayırlara vesile olur. Bu da bizim onun manevi noktadaki hayatı için bir izdüşümü olur diye düşünüyorum. Ve diğer merhum kardeşlerime de Allah’tan rahmet diliyoruz, merhume kardeşimize de Allah’tan rahmet diliyoruz. " dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, tüm İslam alemine baş sağlığı dileyerek Türkiye'nin Cumhuriyet tarihi boyunca yetirmiş olduğu dünya çapında bir yıldızı kaybettiğini söyledi ve “Fuat Sezgin Hocayı 94 yaşında rahmet-i Rahman'a uğurladık. Gerçekten eşi bulunmaz, yeri doldurulamaz büyük bir bilim insanıydı." dedi.
Kendisinin izini takip eden sayısız bilim insanı yetiştirdi
Kurtulmuş, Sezgin'in 1964'ten bu yana çalışmalarını Frankfurt'ta sürdürdüğünü hatırlatarak, şunları kaydetti: "Özellikle İslam bilim tarihi üzerine dünya çapında çalışmaları olan büyük bir yıldızdı. Çok sayıda eser, öğrenci geride bıraktı. Hem Avrupa'da hem İslam dünyasında kendisinin izini takip eden sayısız bilim insanı yetiştirdi ve çok az bilim insanına nasip olan, hele hele bizim ülkemizde çok az insana nasip olan, kendi hayatındayken kadr ü kıymeti en üst düzeyde bilinen bir insan olarak bu alemden göçtü. Aşağı yukarı 2008 yılından bu yana Sayın Cumhurbaşkanımız kendisiyle çok yakın temas içerisindeydi. Önce Gülhane Parkı içerisinde 'Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Dr. Ursula Sezgin Kütüphanesi'ni oluşturduk. Aynı zamanda da yan tarafında İstanbul İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi oluştu. Müzenin üst katında da rahmetli hoca vefat edene kadar kendisi yaşıyordu, bir lojman haline getirmişti."
Hocamızın bıraktığı mirasa dair çalışmalarımızı geliştirerek sürdüreceğiz
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar da Prof. Dr. Fuat Sezgin'in Akademi’nin üyelerinden biri olduğunu belirterek, "TÜBA ve Türk bilim camiası adına merhum hocamıza Allah'tan rahmet ailesine, sevenlerine, bilim camiasına ve milletimize de başsağlığı diliyorum. Hoca bizim çok değerli bir üyemizdi. Hocanın bilim tarihine en önemli katkısı, İslam biliminin Müslümanlarca üretilen bilimin, dünya biliminin gelişmesine olan katkısını açığa çıkarmış olmasıdır." diye konuştu. Prof. Sezgin'i en son geçen yıl ziyaret ettiklerini dile getiren Prof. Acar, "Hocamız Almanya'da Arap İslam Bilim Tarihi Enstitüsü'nde bin 500'den fazla eser yayımlanmasına vesile oldu. İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nin Türk ve İslam bilimine çok önemli bir katkı. Hocamız tarihte derin bir iz bıraktı." dedi. TÜBA olarak Fuat Sezgin'in eserlerine sahip çıkacaklarını vurgulayan Acar, "Akademi olarak hocamızın 'İslam'da Bilim ve Teknik' adlı kitabını daha önce çevirtmiştik. Eserin yeni baskılarını yaptık ve inşallah talepler doğrultusunda hocamızın bıraktığı mirasa dair çalışmalarımızı geliştirerek sürdüreceğiz." ifadesini kullandı.
Prof. Sezgin İslam bilim ve teknolojisi dalında olduğu 17 ciltlik kitap yazdı
İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak ise Prof. Sezgin için şu şekilde konuştu; "Türkiye bilim ve teknoloji bakımından gözlerin hep Avrupa'ya çevrildiği bir zaman, tam aksine Avrupa'nın da ilham kaynağı ve dayandığı nokta olarak İslam kültürünü, İslam bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri öne çıkaran, bizim asıl güç kaynağımızın da İslam bilim ve teknolojisi olduğunu ortaya koyan çok değerli bir insan. Bu anlamda kendi sözleri de ortada, 'Ben Memun'un haritasını bulduktan sonra, coğrafyalar üzerindeki fikrim değişti.' dedi. Özellikle Amerika'nın keşfi bakımından Müslümanların rolünü çok önemsiyordu. Bunlar hep başlıklar açılacak konulardır." Prof. Dr. Ak, Sezgin'in müstakil eserlerinin yanı sıra, en önemli eserinin İslam bilim ve teknolojisi dalında yazmış olduğu 17 ciltlik kitap olduğuna dikkati çekerek, "Her zaman başvuru kaynağı olabilecek bir eserdir. Bu eseri 18 cilt olarak planlamıştı hoca, fakat 17 cildi bitirdi. Ne yazık ki bu 17 cilt de Türkçeye çevrilmemişti. Hocanın sağlığında bir ideal olarak ortaya çıktı ve üniversitemizin önderliğinde 4 kademeli bir tercüme heyeti oluşturuldu. Şu anda bu yıl içerisinde bu eserin tamamının tercümesi bitirilmiş olacak." dedi.
Prof. Dr. Fuat Sezgin kimdir?
24 Ekim 1924’te Bitlis’te doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü’nde İslami Bilimler ve Orientalistik alanında öncü bir yere sahip olan Alman orientalist Hellmut Ritter ’in yanında öğrenim gördü. Ritter’in, tavsiyesi üzerine bir gündeki bilimsel çalışma saatini 18 saate çıkardı. Üniversitemizdeki bu caddeye ismini verdiğimiz Prof. Dr. Fuat Sezgin, hayatını İslam Bilimler Tarihi araştırmalarına adamış, bu disiplinin yaşayan en büyük otoritesi olarak kabul edilen bir ilim insanıdır. Yararlandığı hiçbir kaynağı çeviriden değil, dilin kendisini öğrenerek orijinal dilinden okudu. Bu yolla 30’a yakın yabancı dil öğrendi. 1961 yılında Almanya’ya giden Fuat Sezgin, Frankfurt Üniversitesi’nde önce misafir doçent olarak dersler verdi. 1965 yılında Frankfurt Üniversitesi’nde profesör oldu. Otuz yıla yakın bir süredir çalışmalarını Frankfurt’ta bulunan Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’ne bağlı, aynı zamanda kurucusu ve direktörü olduğu Arap-İslam Bilimler Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nde yürütüyordu. Bu enstitüde İslam Bilim Tarihi ile ilgili 1400 civarında kitap yayımladı. Kendisine ait el yazma eserlerden oluşan 10 bin kitaplık kütüphanesindeki kitapları ciltçiliği öğrenerek kendisi ciltledi. Prof. Dr. Sezgin, Goethe Üniversitesine bağlı, Arap-İslam Bilimler Tarihi Araştırmaları Enstitüsü Müzesinin de kurucusudur. Bu müzede İslam Bilim tarihi ile ilgili 800 civarında obje yeniden Fuat Sezgin’in bilimsel çalışmalarının ağırlık noktası Arap-İslam kültür çevresinde tabii bilimler tarihi alanı oldu ve bu alanda 1965 yılında habilitasyon çalışmasını yaptı. Henüz İstanbul’da iken başladığı 7./14. yüzyıldan itibaren gelişen Arap-İslam edebiyatı tarihi çalışmasına (Geschichte des arabischen Schrifttums) Almanya’da da devam ederek, orientalistik çalışmaları için kaynak eser haline gelmiş ve hala aşılamamış 13 ciltlik eserinin ilk cildini 1967’de son cildini ise 2000 yılında yayımladı. Geschichte des Arabischen Schrifttums İslam’ın ilk döneminde uğraşılmış, dini ve tarihi edebiyattan coğrafya ve haritacılığa kadar bütün ana ve yan bilim dallarını konu alan Sezgin, Arap-İslam Bilimleri Enstitüsü için hazırladığı bilimsel araç ve gereçlerin benzerlerini yaptırarak, 25 Mayıs 2008 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı İstanbul İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi’nin açılmasında öncü rol oynadı.
Suudi Arabistan Kral Faysal Vakfı’nın İslami Bilimler Ödülü’nü 1978 yılında alan ilk isim olan Prof. Sezgin, Almanya Federal Cumhuriyeti’nden üstün hizmet ödülü de aldı. İran İslami Bilimler Kitap Ödülü gibi birçok ödüle layık görüldü. Prof. Dr. Sezgin’in günümüzde halen TÜBA, TÜBİTAK, Fas Bilim Akademisi ile Kahire, Şam ve Bağdat’ta bulunan Arap Dil Akademisi’yle ortaklaşa çalışmaları bulunuyor.
